Günlük arşivler: Haziran 26, 2024

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNUNUN

UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de kalışları ve Türkiye’den çıkışları ile Türkiye’den koruma talep eden yabancılara sağlanacak korumanın kapsamına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik; 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu çerçevesinde yabancılarla ilgili iş ve işlemler ile sınırlarda, sınır kapılarında ya da Türkiye içinde yabancıların Türkiye’den münferit koruma talepleri üzerine sağlanacak uluslararası korumanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 121 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Aile üyeleri: Yabancının, başvuru sahibinin veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişinin eşi, ergin olmayan çocuğu ile bağımlı ergin çocuğunu,
b) Avrupa ülkeleri: Avrupa Konseyi üyesi olan ülkeler ile Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek diğer ülkeleri,
c) Bakan: İçişleri Bakanını,

ç) Bakanlık: İçişleri Bakanlığını,

d) Başvuru sahibi: Uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş olan kişiyi,

e) Çocuk: Henüz on sekiz yaşını doldurmamış ve ergin olmamış kişiyi,

f) Destekleyici: Aile birliği amacıyla Türkiye’ye gelecek yabancıların masraflarını üstlenen ve ikamet izni talebinde bulunanlar tarafından başvuruya dayanak gösterilen Türk vatandaşını veya Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancıyı,

g) Genel Müdür: Göç İdaresi Genel Müdürünü,

ğ) Genel Müdürlük: Göç İdaresi Genel Müdürlüğünü,

h) Geri gönderme merkezi: İdari gözetim kararı alınan yabancıların geçici olarak tutulduğu ve bu süre zarfında temel insani ihtiyaçların karşılandığı merkezi,

ı) Göç: Yabancıların, yasal yollarla Türkiye’ye girişini, Türkiye’de kalışını ve Türkiye’den çıkışını ifade eden düzenli göç ile yabancıların yasa dışı yollarla Türkiye’ye girişini, Türkiye’de kalışını, Türkiye’den çıkışını ve Türkiye’de izinsiz çalışmasını ifade eden düzensiz göçü ve uluslararası korumayı,

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

i) Göçmen belgesi: 19/9/2006 tarihli ve 5543 sayılı İskân Kanunu kapsamında serbest göçmenlerin yerleştikleri yerlerin, iskanlı göçmenlerin ise geçici veya kesin iskanları için belirlenen yerlerin en büyük mülki amirine müracaatla kendileri ve aile fertleri için vatandaşlığa girme beyannamesi imzalayarak aldıkları belgeyi,

j) İkamet adresi: Türkiye’de adres kayıt sisteminde kayıtlı olunan yeri,

k) İkamet izni: Yabancılara Türkiye’de kalma hakkı veren izni,

l) İkincil koruma: Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde; ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak, uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak olması nedeniyle, menşe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen kişiye verilen statüyü,

m) İl Müdürlüğü: İl Göç İdaresi Müdürlüğünü,

n) İlçe Müdürlüğü: İlçe Göç İdaresi Müdürlüğünü,

o) İnsan ticareti mağduru: İnsan ticareti suçuna maruz kalan veya kaldığı yönünde kuvvetli şüphe duyulan gerçek kişiyi,

ö) Kabul edilemez yolcu: Ülkeye giriş yapabilmek veya ülkeden transit geçebilmek için sınır kapılarına gelen ancak mevzuatta aranan koşulları taşımadığından ülkeye girişine ya da ülkeden transit geçişine izin verilmeyen kişiyi,

p) Kabul ve barınma merkezi: Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahiplerinin temel insani ihtiyaçlarının karşılandığı merkezi,

r) Kanun: 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununu,

s) Konsolosluk: Türkiye Cumhuriyeti başkonsolosluklarını, konsolosluklarını veya büyükelçilik konsolosluk şubelerini,

ş) Mağdur destek hizmetleri: Düşünme süresinde ve sonrasında mağdurun güvenliği, sağlığı, özel durumu gözetilerek, bilgilendirme ve rıza esasına dayalı olarak verilen mağdur destek programı ile gönüllü ve güvenli geri dönüş programını,

t) Menşe ülke: Göç eden kişinin vatandaşı olduğu ya da uyruğunu taşıdığı ülkeyi,

u) Mülteci: Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen statü sahibi yabancıyı,

ü) Ön izin şartı: Ülkeye giriş için Genel Müdürlükten alınması zorunlu olan izni,

v) Özel ihtiyaç sahibi: Refakatsiz çocuk, engelli, yaşlı, hamile, beraberinde çocuğu olan yalnız anne ya da baba veya işkence, cinsel saldırı ya da diğer ciddi psikolojik, bedensel ya da cinsel şiddete maruz kalmış kişiyi,

y) Refakatsiz çocuk: Sorumlu bir kişinin etkin bakımına alınmadığı sürece, kanunen ya da örf ve adet gereği kendisinden sorumlu bir yetişkinin refakati bulunmaksızın Türkiye’ye gelen veya Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra refakatsiz kalan çocuğu,

z) Seyahat belgesi: Pasaport yerine geçen belgeyi,

aa) Sınır dışı etme kararı: Türkiye’de kalma hakkı bulunmayan yabancının; menşe ülkesine, transit gideceği ülkeye, Türkiye’ye gelmek üzere transit geçtiği ülkeye ya da başka bir üçüncü ülkeye gönderilmek üzere, ülkeden çıkarılması amacıyla alınan idari kararı,

bb) Sınır dışı etmek üzere idari gözetim: Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya Türkiye’den çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, idari yükümlülükler getirilerek idari gözetimi sonlandırılanlardan bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanların sınır dışı edilinceye kadar Kanunda öngörülen süreye uygun olarak geri gönderme merkezinde tutulmasını,

cc) Sınır kapısı: Bakanlar Kurulu kararıyla Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkış için tespit edilen, fiziki olarak dış çevreden ayrılmış veya böyle addedilen kara, hava, deniz ve demiryolu sınır geçiş noktalarını,

çç) Son karar: Başvuru sahibinin başvurusuyla veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişinin statüsüyle ilgili kararlardan; idari itirazda bulunulmaması ve yargıya başvurulmaması hâlinde Genel Müdürlük tarafından verilen kararı veya yargıya başvurulması sonucunda temyiz edilmesi mümkün olmayan kararı,

dd) Sözleşme: Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1967 Protokolüyle değişik 28/7/1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşmeyi,

ee) Şartlı mülteci: Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen statü sahibi yabancıyı,

ff) Taşıyıcı: Yabancıları taşıyan hava, deniz, kara ve demiryolu taşıtlarının gerçek veya tüzel kişi olan sahiplerini veya işletmecilerini,

gg) Uluslararası koruma statüsü: Mülteci, şartlı mülteci veya ikincil koruma statüsünü,

ğğ) Uluslararası Öğrenciler Değerlendirme Kurulu: 24/3/2010 tarihli ve 5978 sayılı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 19 uncu maddesine göre oluşturulan kurulu,

hh) Uydu il: Uluslararası koruma talebinde bulunan yabancılara, Genel Müdürlük tarafından belirlenen ve ikamet etme zorunluluğu getirilen ili,

ıı) Vatandaşı olduğu ülke: Yabancının vatandaşı olduğu ülkeyi veya yabancının birden fazla vatandaşlığının bulunduğu durumlarda, vatandaşlığında olduğu ülkelerden her birini,

ii) Vatansız kişi: Hiçbir devlete vatandaşlık bağıyla bağlı bulunmayan ve yabancı sayılan kişiyi,

jj) Vize: Türkiye’de en fazla doksan güne kadar kalma hakkı tanıyan ya da transit geçişi sağlayan izni,

kk) Vize muafiyeti: Türkiye’ye giriş için vize alma yükümlülüğünü kaldıran düzenlemeyi,

ll) Yabancı: Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi,

mm) Yabancı kimlik numarası: 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu uyarınca yabancılara verilen kimlik numarasını, ifade eder.

Geri gönderme yasağı

MADDE 4 – (1) Geri gönderme yasağı, Kanun kapsamına giren yabancıların tamamı için uygulanır.

(2) Türkiye’de kalma hakkı bulunmayan yabancıların, sınır dışı edilmeden veya ülkeden gönderilmeden önce;

a) Sınır dışı edilecekleri yahut gönderilecekleri yerde işkenceye, insanlık dışı veyahut onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulup tutulmayacağı,

b) Irkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayısıyla hayatının veya hürriyetinin tehdit altında bulunup bulunmayacağı, hususları valilik tarafından resen araştırılır.

(3) Yabancı, yapılan araştırma sonucunda tehlikelerle karşılaşılacağının anlaşıldığı ülkeye sınır dışı edilemez veya gönderilemez. Bu kişiler hakkında Kanunun uluslararası koruma, ikamet veya sınır dışı etmeye ilişkin diğer hükümlerine göre işlem tesis edilir ve Genel Müdürlüğe derhal bilgi verilir.

(4) Araştırma esnasında, yabancıdan konuyla ilgili bilgi ve belge istenebileceği gibi menşe ülke bilgilerinden de yararlanılır.

Türkiye’ye giriş

MADDE 5 – (1) Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkış, sınır kapılarından, geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerle yapılır. Bakanlık, bu genel düzenlemenin, kişilerin sınır kapılarında uluslararası koruma başvurusunda bulunmasını engelleyecek şekilde uygulanmaması için gerekli önlemleri alır.

Ülkeye girişte kapsamlı kontrol işlemi

MADDE 6 – (1) Yabancı hakkında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek kişilerden olduğuna yönelik şüphe duyulması halinde, giriş işlemlerinden sorumlu kolluk birimi tarafından kapsamlı kontrol işlemi gerçekleştirilir.

(2) Kapsamlı kontrol işlemi, idari gözetim işlemi olmayıp en fazla dört saat içinde tamamlanır. Bu süreye adli işlemlerde geçen süre dâhil değildir. Eğer dört saatlik süre aşılacaksa yabancının rızası aranır. Kapsamlı kontrol süresi içinde yabancı ülkesine dönebileceği gibi ülkeye kabulle ilgili işlemlerin sonuçlanmasını da bekleyebilir.

(3) Kapsamlı kontrol işlemi, yabancının güvenliği ve kişisel mahremiyeti gözetilerek, pasaport kontrol noktasına yakın ve ayrı bir yerde gerçekleştirilir. Kontrol süresince yabancının temel ihtiyaçlarına erişimi sağlanır. Yabancı, kontrolün amacı ve usulü hakkında bilgilendirilir.

(4) Kapsamlı kontrol işlemi genel olarak;

a) Seyahat belgelerinin kontrolü ve incelenmesi,

b) Ülkeye giriş kayıtlarıyla ilgili sınırlamaların gözden geçirilmesi,

c) Adli ve idari makamlar tarafından işleme konu olup olmadığının belirlenmesi,

ç) Uluslararası seviyede aranıp aranmadığının belirlenmesi,

d) Ülkeye geliş amacının tespit edilmesi,

e) Türkiye’de geçimini ne şekilde sağlayacağının açıklığa kavuşturulması,

f) Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılar ile vize verilmeyecek yabancılardan olup olmadığının araştırılması,

g) Kamu güvenliği açısından gerekli görülen diğer hususları,

kapsar.

(5) Kapsamlı kontrole ilişkin iş ve işlemler sınır kapılarının bağlı olduğu valiliklerce sonuçlandırılır.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

Kabul edilemez yolcunun tespiti ve genel hükümler

MADDE 7 – (1) Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek kişilerden olduğu belirlenen yabancılar ile yine aynı kapsamda olup da sınır kapılarında uluslararası koruma başvurusunda bulunan ve haklarında verilen son kararla başvuruları reddedilenler, kabul edilemez yolcu olarak işlem görür ve bu yabancılar hakkında 7/11/2015 tarihli ve 29525 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hava Yolu Taşıyıcılarının Yükümlülüklerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile Kanunun 98 inci maddesi kapsamında çıkarılacak diğer yönetmelikler çerçevesinde işlem yapılır.

(2) Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek kişilerden olduğu belirlenen yabancılardan kamu düzeni veya güvenliği açısından sakıncalı görülenler ile Türkiye’ye girişte kullanacağı belgeleri hileli yollarla edinenler veya bu belgelerin sahteciliğe konu olduğu tespit edilenler ivedilikle Genel Müdürlüğe bildirilir.

(3) Kabul edilemez yolcunun ülkeden ayrılış işlemleri için taşıyıcıyla gerekli koordinasyon sağlanır.

(4) Yabancı ve taşıyıcıya tebliğ edilen karar, yabancının haklarını ve itiraz usullerini de kapsar.

Türkiye’ye giriş yasağı ve ön izin şartı

MADDE 8 – (1) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından Türkiye’de bulunması sakıncalı görülen yabancılar hakkında Genel Müdürlük; Türkiye’ de iken hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancılara ilişkin ise Genel Müdürlük veya valilikler ülkeye giriş yasağı kararı alabilir.

(2) Giriş yasağına ilişkin usuller şunlardır:

a) Sınır dışı edilecek yabancılar için ülkeye giriş yasağının başlangıcı yabancının ülkeden çıkış tarihidir.

b) Vize, vize muafiyeti, çalışma izni veya ikamet izni süresini on günden fazla aşan ve hakkında sınır dışı etme kararı alınmadan veya bu karar henüz ilgiliye tebliğ edilmeden önce, Türkiye dışına çıkmak için valiliklere başvuruda bulunan yabancıların Türkiye’ye giriş yasağı süresi, başka bir nedenle giriş yasağı kapsamına alınmasını gerektirir durumu saklı kalmak kaydıyla, vize, vize muafiyeti ya da ikamet izni ihlalinden kaynaklanan harç ve buna bağlı tahakkuk edecek cezaların ödenmiş olması koşuluyla bir yılı geçemez.

c) Vize, vize muafiyeti, çalışma izni veya ikamet izni süresini on günden fazla aşan ve hakkında sınır dışı etme kararı alınmadan çıkış yapmak üzere sınır kapısına kendiliğinden gelen yabancılar hakkında ise başka bir nedenle giriş yasağı alınmasını gerektirir durumu saklı kalmak kaydıyla vize, vize muafiyeti ya da ikamet izni ihlalinden kaynaklanan harç ve buna bağlı tahakkuk edecek cezalarını ödemiş olması koşuluyla vize veya ikamet ihlali gerekçesiyle giriş yasağı kararı alınmayabilir.

ç) Seyahat giderlerinin bir kısmı veya tamamı Genel Müdürlük tarafından karşılanarak sınır dışı edilen yabancıların seyahat masraflarının sonradan tahsil edilmesinin takibi amacıyla gerekli veri girişi yapılır. Genel Müdürlük tarafından karşılanan seyahat masraflarını ödemeyen yabancının ülkeye girişine izin verilmeyebilir.

d) Giriş yasağı en fazla beş yıl süreyle alınır. Beş yılın sonunda kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından ciddi tehdit söz konusu ise önceden alınmış beş yıl süreli giriş yasağı tek seferde veya ayrı ayrı olmak üzere on yıl daha uzatılabilir. Ancak, giriş yasağı süresi aynı gerekçeye dayalı olarak on beş yıldan fazla olamaz.

e) Genel Müdürlük, gerekli gördüğünde sürenin dolmasını beklemeden giriş yasağını kaldırabilir veya giriş yasağını saklı tutarak yabancının belirli bir süre için Türkiye’ye girişine izin verebilir.

(3) Kamu düzeni veya kamu güvenliği sebebiyle, bazı yabancıların ülkeye kabulü ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi ile veya doğrudan Genel Müdürlük tarafından ön izin şartına bağlanabilir. Sistemde ön izin şartına bağlı olduğu görülen yabancıların Genel Müdürlüğün olumlu görüşü alınmadan ülkeye girişlerine izin verilmez.

Türkiye’ye giriş yasağının ve ön izin şartının tebliği

MADDE 9 – (1) Giriş yasağına ve ön izin şartına ilişkin tebligat;

a) Türkiye’ye giriş yasağı veya ön izin şartı kapsamında olan yabancılara vize, ikamet veya çalışma izni almak üzere konsolosluklara başvurmaları halinde konsolosluk görevlileri,

b) Yabancı Türkiye’de ise valilik,

c) Giriş yasağı kararı alınan yabancılara Türkiye’den çıkışlarda sınır kapılarında, giriş-çıkış işlemlerinden sorumlu kolluk birimi,

tarafından yapılır.

Vize zorunluluğu ve esasları

MADDE 10 – (1) Vize muafiyeti hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye’de doksan güne kadar kalacak yabancılar, vatandaşı oldukları veya yasal olarak bulundukları ülkedeki konsolosluklardan amaçlarına uygun vize alarak gelirler. Vizenin veya vize muafiyetinin Türkiye’de sağladığı kalış süresi, her yüz seksen günde doksan günü geçemez.

(2) Aşağıdaki yabancılar bu uygulamanın kapsamı dışındadır:

a) Türkiye’de geçerli ikamet ya da çalışma izni bulunanlar.

b) 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olanlar.

c) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalarla ikamet izninden muaf tutulanlar.

ç) Türkiye’de görevli diplomasi ve konsolosluk resmi memurları ile bunların eşleri ve bakmakla yükümlü oldukları çocuklarıyla sınırlı olmak üzere, ailelerinden Dışişleri Bakanlığınca bildirilenler.

d) Uluslararası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerinde çalışan ve statüleri anlaşmalarla belirlenmiş olanlar.

e) Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında verilen “vatansız kişi kimlik belgesi” sahipleri.

f) Uluslararası koruma başvurusu çerçevesinde geçerli “kayıt belgesi” veya “uluslararası koruma başvuru sahibi kimlik belgesi” ya da “uluslararası koruma statüsü sahibi kimlik belgesi” bulunanlar.

g) Kanunun 91 inci maddesi çerçevesinde geçici korunanlar.

ğ) Ülkemize taşımacılık amaçlı çok girişli vizelerle gelen şoför ve yanındaki yardımcıları.

h) İskân Kanunu kapsamında Türkiye’ye kabul edilen göçmenler.

(3) Yabancının vize almış olması, ülkeye girişte Kanunun Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılara ilişkin hükümlerinin uygulanmasını engellemez. Yabancının Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek kişilerden olduğu tespit edildiğinde girişine izin verilmez.

(4) Vizeler en fazla beş yıllık süre içinde kullanılmak üzere verilir. Veriliş tarihinden itibaren altı ay içinde kullanılmayan vizeler geçerliliğini yitirir.

(5) İkamet izni bulunan yabancılar, vize alarak ülkeye giriş yaptıklarında vize süreleri ikamet izni sürelerinden fazla ise, vizeyle elde ettikleri kalma sürelerini kullanabilirler. Vize muafiyeti anlaşması kapsamında gelenler de ikamet izni süreleri kısa ise, muafiyet sürelerinin sonuna kadar kalabilirler.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

(6) Hava şartları, kaza, taşıtlarda meydana gelebilecek teknik aksaklıklar, sağlık sorunları gibi mücbir nedenlerle planlanmayan bir sınır kapısından giriş yapmak zorunda kalındığında yabancının mevcut vizesiyle girişine izin verilebilir.

(7) Bu hükümlerin uygulanmasında Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı anlaşma hükümleri ile karşılıklılık ilkesinin uygulanması hususları saklıdır.

(8) Bakanlık ve Dışişleri Bakanlıkları, vize ve pasaport işlemlerini yürütürken, gerektiğinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini de alarak Bakanlar Kuruluna müştereken teklifte bulunur.

Vize türleri ve vizenin amacı

MADDE 11 – (1) Vize türleri şunlardır:

a) Turizm vizesi: Türkiye’ye turistik veya resmi ziyaret, iş görüşmesi, konferans, seminer, toplantı, festival, fuar, sergi, sportif etkinlik, kültürel ve sanatsal etkinlik gibi amaçlarla gelmek isteyen yabancılara verilir.

b) Transit vize: Türkiye’ye herhangi bir sınır kapısından girerek belirlenen süre içinde Türkiye’den geçiş yapmak isteyen yabancılara verilecek transit vize ile belirlenen geçiş süresi, vizenin geçerlilik süresi içinde sınır kapısından her girişte yeniden başlar.

c) Havalimanı transit vizesi: Türkiye’ye giriş yapmaksızın sadece hava sınır kapısından geçiş yapmak isteyen yabancılara verilir.

ç) Eğitim vizesi: Türkiye’ye eğitim, öğrenim, staj, kurs, öğrenci değişim programı, Türkçe dil kursuna katılma amacıyla gelmek isteyen yabancılara verilir.

d) Çalışma vizesi: Türkiye’ye 29/8/2003 tarihli ve 25214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 55 inci maddesi kapsamındaki yabancılar ile bu kapsamda olmayan ve çalışma amacıyla gelmek isteyen yabancılara verilir.

e) Resmi görev vizesi: Resmi göreve atanan veya diplomatik kurye olarak görevlendirilen yabancılara verilir.

f) Diğer vizeler: Türkiye’ye (a), (b), (c), (ç), (d), (e) bentlerinde belirtilen amaçlar dışında kalan ve arkeolojik kazı, araştırma, film veya belgesel çekimi, tedavi, refakat, aile birleşimi, insani yardım, taşımacılık gibi amaçlarla gelmek isteyen yabancılara verilir.

(2) Vizelerde yabancının geliş amacı belirtilir.

(3) 5543 sayılı İskân Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasına göre verilecek serbest göçmen vizesiyle ilgili hususlar Bakanlık ve Dışişleri Bakanlıklarınca kendi özel şartları gözetilerek uygulanır.

Vize başvurusu, sonuçlandırılması ve iptali

MADDE 12 – (1) Vize başvuruları yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki konsolosluğa yapılır. Başvurular elektronik ortamda da alınabilir.

(2) Vize Başvuru Formu her yabancı için ayrı ayrı doldurulur.

(3) Yabancı, vize başvurusu sırasında vize türlerine göre istenebilecek bilgi ve belgeleri yetkili makama vermekle yükümlüdür. Tanınan sürede istenilen belgeleri tamamlayamayan yabancının başvurusu değerlendirmeye alınmaz. Vize başvuruları ile ilgili iş ve işlemler hizmet satın alınması yoluyla yaptırılabilir.

(4) Vize başvuruları en geç doksan gün içinde sonuçlandırılır. Bu süre, yabancının istenilen belgeleri tamamlamasından itibaren başlar.

(5) Konsolosluklar, vize başvurularını Genel Müdürlüğe iletir. Yabancı ülke diplomatlarına Türkiye Cumhuriyeti büyükelçiliklerince ve istisnai olarak ülke menfaatleri gereği vize verilmesinde yarar görülen yabancılara Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilerince resen vize verilir. Bunlar dışında kalan ve resen vize verilebilecek yabancılar Bakanlık ve Dışişleri Bakanlıkları tarafından müştereken belirlenir. Resen verilen vizeler Genel Müdürlüğe ve Dışişleri Bakanlığına bildirilir. Genel Müdürlük başvuruları gerektiğinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini de alarak sonuçlandırır ve konsolosluğa ya da büyükelçiliğe bildirir. Bildirimler elektronik olarak da yapılabilir.

(6) Kanunda düzenlenen vizenin iptaline ilişkin hususların ortaya çıkması halinde vize, vizeyi veren makamlar veya valilikler tarafından iptal edilir, vize pasaportta ise gerekli kayıtlar düşülür.

Vize yükümlülüğünden muaf yabancılar

MADDE 13 – (1) Aşağıda sayılan yabancılardan Türkiye’ye girişte vize istenmez:

a) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalarla ya da Bakanlar Kurulu kararıyla vizeden muaf tutulan ülke vatandaşları.

b) Türkiye’ye giriş yapacağı tarih itibarıyla, geçerli ikamet izni, çalışma izni veya Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi bulunanlar.

c) Kanun kapsamında ikamet izninden muafiyet sağlayan belgeye sahip olanlar.

ç) 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanununun 18 inci maddesine göre verilmiş ve geçerliliği bulunan Yabancılara Mahsus Damgalı Pasaport sahipleri.

d) Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olanlar.

e) 5543 sayılı Kanun kapsamında Göçmen Belgesi sahibi olanlar.

İstisnai olarak vize yükümlülüğünden muaf yabancılar

MADDE 14 – (1) Hava şartları, kaza, taşıtlarda meydana gelebilecek teknik aksaklıklar ile sağlık sorunları gibi mücbir sebeplerle Türk hava ve deniz limanlarını kullanmak zorunda kalan taşıtlardaki yabancıların, Türkiye’ye girişte liman şehriyle sınırlı olmak üzere ve mücbir sebep süresince vize şartı aranmaksızın ülkeye girişlerine valiliklerce izin verilebilir. On beş güne kadar kalma hakkı sağlayan izin, mücbir sebebin ortadan kalkmasıyla sona erer.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

(2) Türk hava ve deniz limanlarını, yolcularının sağlık sorunu yaşaması nedeniyle kullanmak zorunda kalan taşıtlardaki yabancılardan sadece hastalanan yabancı ve refakatçisi birinci fıkra kapsamında değerlendirilir. Türkiye’ye girişine izin verilmeyecek yabancılar ise sağlık sorunu yaşamaları hali dışında birinci fıkra kapsamında değerlendirilmez.

(3) Liman şehrini veya çevresindeki illeri turizm amaçlı gezmek üzere deniz taşıtlarıyla gelen yabancılara, yetmiş iki saati geçmemek kaydıyla valiliklerce deniz sınır kapılarında vizesiz giriş izni verilebilir. Kamu düzeni veya kamu güvenliği yönünden gerekli tedbirlerin alınabilmesi için bu tür giriş işlemleri hakkında ilgili kolluk birimleri bilgilendirilir.

(4) Üçüncü fıkra kapsamındaki vizesiz giriş iznine ilişkin usul ve esaslar şunlardır:

a) Ülkeye girişlerinde yabancıların pasaportları alınmaz. Ancak, limandaki giriş ve çıkış kontrolünden sorumlu kolluk birimi tarafından düzensiz göçe konu olabileceği değerlendirilenlerin, çıkışlarında verilmek üzere pasaportları alınır, pasaportları alınan bu kişilere Liman Şehri İzin Belgesi düzenlenir.

b) Çıkışlar aynı limandan yapılır. Giriş limanı dışında başka bir liman veya sınır kapısından çıkış yapmak isteyenler olduğunda transit vize harcı alınarak çıkışlarına izin verilir.

c) Yetmiş iki saatlik süreyi aşan yabancılar hakkında Türkiye’de izinsiz kalma işlemi yapılır.

ç) Düzensiz göçe konu olabileceği değerlendirilerek çıkışlarında verilmek üzere pasaportları alınan yabancılardan yetmiş iki saatlik sürenin sonunda pasaportlarını almak için gelmeyenlerin pasaportları il müdürlüklerine gönderilir.

d) Ülkeye girişine izin verilen yabancıların süresinde ülkeden çıkışını acente veya taşıyıcı taahhüt eder.

(5) Bu madde kapsamında ülkeye girişine izin verilen yabancıların kayıtlarının, hudut kapılarında kolluk birimlerince kullanılan sisteme uyumlu olacak şekilde tutulması sağlanır.

Sınır kapılarında verilen vizeler

MADDE 15 – (1) Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılar hariç, vize almadan sınır kapılarına gelen yabancılara, aşağıda sayılan durumlarını ve süresi içinde Türkiye’den ayrılacaklarını belgelemeleri durumunda aşağıda belirlenen istisnai haller çerçevesinde valiliklerce vize verilebilir:

a) Yabancının yasal olarak bulunduğu ülkede konsolosluğun bulunmaması veya vize işlemlerinin konsolosluk üzerinden gerçekleştirilememesi.

b) Yabancının veya Türkiye’deki eşi ve yakın akrabalarının hastalığı, ölümü veya kaza gibi mücbir sebeplerinin bulunması.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

c) Yabancının geri gönderilmesinde sağlık durumu yönünden risk görüldüğünün ilgili birimlerce bildirilmesi.

ç) Yabancının ulusal ve uluslararası bilimsel, ekonomik, kültürel ve ticari etkinliklere katılmak amacıyla gelmesi.

d) Deniz limanlarına gelen ticari gemi mürettebatının ülkesine veya başka bir ülkeye devam etme veya aynı limanda başka bir gemiye katılma zorunluluğunun ortaya çıkması.

e) Yabancıya sınır kapısında vize verilmesine ihtiyaç duyulduğunun kamu kurum ve kuruluşları tarafından bildirilmesi.

(2) Sınır kapılarında vize verilmesinde, mücbir sebeplere bağlı olarak sağlık sigortası şartı aranmayabilir.

(3) Bakanlar Kurulunca farklı bir süre belirlenmediği sürece, birinci fıkranın (a), (b), (c), (ç) ve (e) bentlerinde belirtilen durumlarda en fazla on beş güne, (d) bendinde belirtilen durumlarda ise en fazla yetmiş iki saate kadar kalış hakkı sağlayan vize verilir.

(4) Birinci fıkranın (d) bendi kapsamında olan yabancılara sınır vizesi verilmesinde yabancının yeterli miktarda para ve dönüş bileti bulundurması ve ülkeden süresinde çıkışının gemi acenteleri tarafından taahhüt edilmesi şartları aranır.

Havalimanı transit vizeleri

MADDE 16 – (1) Konsolosluklar, havalimanı transit vizesi başvurularını doğrudan sonuçlandırır.

(2) Havalimanı transit vizelerinin kullanım süresi, vizenin veriliş tarihinden itibaren en fazla altı aydır.

(3) Uçuşlarda meydana gelebilecek gecikmeler hariç, Türkiye’ye varış ile Türkiye’den ayrılış saatleri arasındaki planlanan süre yirmi dört saati geçemez.

(4) Bu vize, ülkeye giriş hakkı vermez. Ancak acil ve olağanüstü hallerde yabancının ülkeye kabulünde, Kanunun 13 üncü maddesi çerçevesinde sınır kapılarında verilecek vizelerle ilgili hüküm uygulanır.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

(5) Havalimanı transit vizesinin verilmesinde aşağıdaki şartlar aranır:

a) Geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen belgeye sahip olmak.

b) Türkiye’ye gelişi ve Türkiye’den geçişi sağlayacak uçuşlar için rezervasyona veya bilete sahip olmak.

c) Gideceği ülkede vizeye tabi ise o ülkenin vizesine ya da vizesiz girişine imkân sağlayan belgeye sahip olmak.

(6) Havalimanı transit vizesi, olağan durumlarda sadece geçiş hakkı verilen havalimanı için geçerlidir.

(7) Türkiye üzerinden sınır dışı edilecek üçüncü ülke vatandaşları ve refakatçileri için bu madde hükümlerine göre vize düzenlenir.

(8) Havalimanı transit vize uygulamasıyla ilgili esaslar ve hangi ülke vatandaşlarından havalimanı transit vizesi isteneceği Bakanlık ve Dışişleri Bakanlığınca müştereken belirlenir.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

Vize verilmeyecek yabancılar

MADDE 17 – (1) Kanunun vize verilmeyecek yabancılara ilişkin 15 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, aynı maddenin birinci fıkrasında belirtilen yabancılara vize verilmez.

(2) Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıkların belirlenmesinde, hastalığın 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumî Hıfzıssıhha Kanununda belirtilen hastalıklardan olup olmadığının yanı sıra Dünya Sağlık Örgütünün Sağlık Tüzüğünde tanımlanan salgın potansiyeli olan hastalıklar ile bulaşıcı veya bulaşıcı parazit hastalıklardan olup olmadığı göz önünde bulundurulur.

(3) Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi çerçevesinde değerlendirme yapılırken destekleyicinin katkısı, banka hesap dökümü, nakit para, seyahat çeki ve maaş bordrosu gibi hususlar dikkate alınabilir.

Vize işlemlerinin tebliği

MADDE 18 – (1) Vize talebinin reddi ve iptali kararları yabancıya tebliğ edilir.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

Kaynak