Tanıma Tenfiz Davası
Yabancı mahkeme kararlarının Türk Hukuku bakımından da geçerli olabilmesi için, bu kararın Türkiye’de tanıma veya tenfiz davası açılması gerekmektedir. Genel olarak Belçika, Almanya, Fransa, Hollanda gibi Türklerin yoğunlukta olduğu ülkelerdeki vatandaşlar sıklıkla ; “Almanya’da boşandım ancak Türkiye’de hala evli görünüyorum.”, “Hollanda’da boşandım ancak Türkiye’de hala evli gözüküyorum.”, “Yurtdışında boşanmama rağmen Türkiye’de evli görünüyorum.”, vs. Şeklinde şikayetlerle sorunlarını dile getirmektedirler. Yabancı bir ülkede verilen boşanma kararının da Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma veya tenfiz davası açılması gerekmektedir.
Tanıma
Yabancı bir mahkeme kararının, boşanmanın tanınması, onun kesin hüküm kuvvetinin ülkeye de teşmili anlamına gelir. Yabancı kararın hukuki neticeleri, yabancı mahkeme devletinin hukukuna göre tayin edilir. Mahkeme devletinin hukuku ayrıca özellikle kesin hüküm kuvvetinin maddi ve şahsi şümulü tespit eder.(MÖHUKm.34/1)
Tanınmayan veya tanınmaya ehil olmayan yabancı bir mahkeme kararı, bir mahkeme ilamı olarak her hangi bir hukuki etkiye sahip olamaz. Bununla beraber hukuki manadan da tamamen mahrum sayılamaz herhangi bir ihtilafta ispat vasıtası olarak hizmet edebilir.
Tenfiz
Yabancı bir mahkeme kararının tenfizi ise onun icra edilebilirliği demektir. Yani ilamın yerine getirilmesi ile ilgilidir. Tanımada icra değil o ilamdan kesin delil veya kesin hüküm olarak yararlanma durumu vardır.
Genel Özellikleri
Tanıma ve Tenfiz davaları mutlaka usulüne uygun davetiyeyle birlikte açılacak duruşma yapılarak görülür, evrak üzerinden karar verilemez.
Dava basit usule tabidir.
Adli tatilde de görülebilir.
Davacının Türkiye’de ikametgahı yoksa teminat göstermesi gerekmektedir. Teminat miktarını hakim takdir edecektir. Ancak karşılıklılık anlaşmasında bu konuda muafiyet varsa teminat şartı aranmaz.
Yetkili mahkeme Davalının ikametgahı (Nüfusa kayıtlı olunan yer ikametgaha karine olarak kabul edilmektedir.) ; Türkiye’de ikametgahı yoksa sakin olduğu yer mahkemesi, bu dahi yoksa Ankara, İstanbul, İzmir mahkemeleri yetkilidir. (Bu üç ilden istediği birinde açılabilir.)
Görevli mahkeme boşanma kararının tanınmasında ve tenfizinde Aile Mahkemesidir. (Aile mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi)
Almanya’da boşanan bir kişi, bu boşanmayı Türkiye’de tanıma tenfiz yolu ile tescil ettirmemişse Türkiye’de hala evli olarak kabul edilir.
Bunun sonucu olarak, evlilik birliğinden doğan yükümlülüğü devam eder, eşi kendisinin mirasçısı olur, çocuğun velayeti konusunda sorunlar yaşar ve çeşitli bazı haklardan mahrum kalabilir. Bunun gibi neredeyse bir çok yabancı mahkeme ilamı tanıma tenfiz yolu ile Türkiye’de geçerlilik kazanmazsa ciddi anlamda problem yaşanabilir.
Tanıma tenfiz davası ön şartı elbette ki bir yabancı mahkeme ilamının bulunmasıdır. Yabancı idari merciiler tarafından verilen karar tanıma tenfize konu olmaz. Yani bir mahkemece verilen karar olmalıdır. Merciiin illa ki mahkeme olarak adlandırılması şart değildir. Hukuki niteliği bakımından mahkeme olma özelliğini taşıyorsa tanıma tenfiz söz konusu olabilir. Ayrıca yabancı mahkeme tarafından verilmiş olsa da ilam niteliği taşımayan kararlar tanıma tenfize konu olamaz.
Ayrıca yabancı mahkeme kararının hukuk davalarına ilişkin olacağını belirttik. Yabancı ülke ceza mahkemelerince verilen ceza ve cezaya ilişkin yan hükümler Türkiye’de tanıma – tenfize konu edilemez. Esasen burada mahkemenin sıfatı çok önemli olmayıp verilen kararın özel hukuka ilişkin olması yeterlidir. Yani hukuki meselelere ilişkin verilen yabancı mahkeme kararları tanıma tenfiz davası ile Türkiye’de geçerlilik kazanabilir.
Tanıma ve tenfiz davası 10 yıllık zamanaşımına tabiidir; ancak karşı tarafça itiraz edilmediği sürece hâkim tarafından re ’sen değerlendirilmez.
Tanıma Tenfiz Davası Ne Kadar Sürer?
Doğru tanıma tenfiz avukatı ile çalışmanız halinde bu davalar ortalama bir yıl içerisinde sonuçlanmaktadır. Şayet karşı tarafın da avukatı varsa 2-3 ay gibi çok daha kısa sürede sonuçlanmaktadır.
Davanın kısa sürede çözüme ulaştırılması eski eşin başka bir avukata vekâlet vermesine yahut Türkiye’de geçerli bir tebligat adresinin olmasına bağlıdır.
Tanıma Tenfiz Davası Açmak Zorunlu mudur?
Yurtdışında gerçekleşen boşanma davasının Türkiye’de de geçerli olabilmesi için tanıma tenfiz davası açılır.
Şayet bu dava açılmazsa Şahıs Türkiye’de hala evli görünerek;
Vefatı halinde eski eşi mirasçısı olur,
Tekrar evlenmek isterse zaten evli göründüğü için evlenemez,
Gayrimenkul alım satımında sorunlar yaşanabilir,
Müşterek çocuk varsa çocuğun velayeti ile ilgili sorunlar yaşanabilir.
Tanıma ve Tenfiz Davası Şartları Nelerdir?
Hukuk sistemimize göre tanıma ve tenfiz davası açılabilmesi için birtakım koşulların gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Söz konusu şartlar şunlardan oluşmaktadır:
Yabancı mahkeme tarafından verilmiş bir ilam olması,
Davaya konu olan ilamın mahkeme tarafından kesinleşmiş olması,
Davanın ceza davası olmayıp özel hukuk davası olması,
Türk Mahkemeleri’nin yetki alanına giren bir konusu olması,
Türk kamu düzenine aykırı bir nitelikte olmaması,
Kanunlar ihtilafı ilkelerine uygun olmasıdır.
Tanıma Tenfiz Davası Avukatsız Açılır Mı?
Tanıma tenfiz davaları usul ve resmi işlemler hususunda oldukça karmaşık davalar olup, sürecin sağlıklı şekilde başlayıp sonuçlanması gerek uluslararası hukuk gerekse Türk Medeni Kanunu ile ilgili bilgi ve tecrübe gerektirmektedir.
Bu sebeple kişilerin bu süreci en sağlıklı şekilde yürütebilmesi ve en kısa sürede dava sürecini sonuçlandırabilmesi için tanıma tenfiz avukatı ile bu süreci yürütmesi gerekmektedir.
Tanıma ve Tenfiz Davası Açmak İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Yabancı mahkeme ilamının aslı ya da tasdikli sureti,
Kararın kesinleşme şerhi,
Apostil şerhi,
Bu belgelerin yeminli tercüman tarafından Türkçe çevirisi,
Pasaport ve nüfus cüzdanı fotokopisi,
Noter tasdikli avukat vekaletnamesi,
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının tanıma ve tenfiz davası için Türkiye’ye gelmelerine gerek yoktur. Hukuk büromuzun uzman avukatlarına vekalet vererek, kısa sürede yurt dışı mahkemesince verilen boşanma kararınızın Türk Mahkemeleri’nce tanıma ve tenfiz işlemlerini tamamlayabilirsiniz.
